Bu suç, bir kimsenin rızası dışında bir yerde alıkonulması, bir yere gitmesinin engellenmesi veya zorla bir yerde tutulması hâlinde oluşur. Hapis, tehdit, kandırma veya zorla bir araca bindirme gibi pek çok şekilde işlenebilir.
TCK 109 – Kanun Metni (Özetlenmiş)
- TCK 109/1 – Temel Hâl:
“Bir kimseyi hukuka aykırı olarak bir yere gitmekten alıkoyan veya bir yerde kalmaya zorlayan kişi, 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Suçun Unsurları:
1. Failin fiili: Fiziksel güç, tehdit, hile, kilitleme, bağlama vb.
2. Mağdurun rızası olmamalı
3. Zorla bir yerde tutmak veya gitmesini engellemek
“Odaya kilitlemek”, “arabaya zorla bindirmek”, “bir çocuğu zorla evde alıkoymak”, “eşin dışarı çıkmasına izin vermemek” gibi eylemler bu suça örnektir.
Nitelikli Haller (TCK 109/3-4)
| Durum | Ceza Artışı |
|---|---|
| Suçun çocuğa veya beden/zihin engelliye karşı işlenmesi | Artırılır |
| Birden fazla kişiyle birlikte işlenmesi | Artırılır |
| Kamu görevinin sağladığı nüfuzla işlenmesi | Artırılır |
| Silahla işlenmesi | Artırılır |
| Mağdurun özgürlüğünün 24 saati aşan süreyle kısıtlanması | Ceza artar |
Örnek: Çocuğu parkta kandırıp eve götürüp kilitlemek = nitelikli hal + çocuğa karşı işlenmiş + hile = Ağır ceza
Yargıtay Kararı Örneği
“Mağdurun rızası hilafına arabaya zorla bindirilerek farklı bir adrese götürülmesi ve orada alıkonulması, TCK 109 kapsamında kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunu oluşturur.”
— Yargıtay 14. CD, 2020/2273 E., 2021/823 K.
Sık Sorulan Sorular (FAQ)
Kısa süreli alıkoyma da suç olur mu?
Evet. Süre önemli değildir. 5 dakika bile olsa zorla yapılan alıkoyma suç oluşturur.
Aile içinde de bu suç işlenebilir mi?
Evet. Eşin eşe, babanın çocuğa karşı işlediği fiiller de bu suçu oluşturabilir.
Suç şikâyete tabi mi?
Hayır. Re’sen soruşturulur. Savcılık şikâyet olmasa bile harekete geçebilir.
